کارشناس رسمی دادگستری رشته نفقه
تعریف مهرالمثل از زبان کارشناس رسمی دادگستری نفقه
هنگامی که بین زن و مرد خطبه ی عقد خوانده می شود ، معمولا براساس رسم و رسوم مهریه زن مشخص می شود ، اما گاهی زن و مرد برسر مهریه به توافقی نمی رسند و به بعد موکول می کنند. اگر بعد از عقد و قبل از تعیین مهریه این زن و شوهر با یک دیگر رابطه جنسی برقرار کنند و دخول نیز صورت گرفته باشد ، به این خانم مهریه تعلق گرفته می شود که به آن مهرالمثل می گویند. بر اساس ماده ۱۰۹۱ این مهرالمثل بر طبق صفات زن ، زیبایی زن ، شخصیت خانوادگی تعیین می شود.
اگر زن و شوهر در هنگام عقد مهریه ای مشخص نکنند و اقدام به طلاق کنند و دخول نیز صورت نگرفته باشد ، با این وجود نیز دادگاه مبلغی را به عنوان مهریه برای زن مشخص می کند. اگر بعد از رابطه جنسی طلاق بگیرد مهریه ای که به زن تعلق می گیرد مهرالمثل است.
شکایت به میزان مهرالمثل
کارشناس رسمی نفقه در توضیح شکایتی که مرد نسبت به میزان مهرالمثل همسرش کرده بود ، فرمود اگر هریک از زن و مرد نسبت به میزان مهرالمثل اعتراض داشته باشند ، ابتدا به هیئت کارشناسی ۳ نفره و درصورت ادامه اعتراض به هیئت کارشناس ۵ نفره و اگر باز هم معترض باشد ، به هیئت کارشناسی ۷ نفره باید مراجعه کنند و تمام هزینه این کارشناس ها را باید فردی که معترض است بپردازد.
موارد تعلق مهرالمثل
براساس نظر کارشناس دادگستری نفقه ، مهرالمثل تحت شرایطی به زن تعلق می گیرد که عبارتند از:
براساس ماده ۱۰۹۹ اگر نکاح باطل باشد و زن بدون اطلاع از این موضوع با مرد رابطه برقرار کند ، به این زن مهرالمثل تعلق می گیرد.
بر اساس ماده ۱۰۹۳ اگر هنگامی که عقد خوانده می شود ، مهریه ذکر نشود و شوهر بعد از نزدیکی با همسرش او را طلاق دهد.
اگر مرد حق نزدیکی با همسرش را نداشته و این کار را انجام دهد.
احکام حقوقی مهرالمثل
کارشناس نفقه بیان می کند که براساس ماده ۱۰۸۷ اگر زن و مردی که ازدواج دائم دارند ، در هنگام عقد مهریه ای را مشخص نکنند ، این عقد صحیح است ، اما تکلیف مهریه زن بالاخره باید مشخص شود ، اگر قبل از این که راجب مهریه به توافق برسند ، عمل دخول انجام شود ، به زن مهرالمثل تعلق می گیرد و همچنین بر اساس ماده ۱۰۹۰ اگر زن مسئول تعیین مهریه خود شود ، نمی تواند بیشتر از مهرالمثل طلب کند.
زمان تعیین مهرالمثل
برای تعیبن میزان مهرالمثل ، زمانی را که زن و مرد اقدام به رابطه جنسی کرده اند را در نظر می گیرند و باید با توجه به قیمت آن زمان مهرالمثل تعیین شود ؛ زیرا در آن روز مهرالمثل بر مرد واجب شده است.
تعریف نفقه اقارب
از نظر کارشناس رسمی دادگستری نفقه و بنا به ماده ۱۲۰۴ ، نفقه به طور کلی به معنای تامین هزینه های لازم و ضروری زندگی می باشد. نفقه ی اقارب نیز به معنای نفقه ای است که برخی از افراد به دلیل به وجود آمدن شرایط خاصی مجبور هستند که آن را پرداخت کنند و وسایل لازم و ضروری زندگی مثل خوراک ، لباس و ... را برای آن ها فراهم کنند.
شرایط پرداخت نفقه اقارب
فردی که پرداخت نفقه برگردن او است ، باید دارای وضعیت مالی خوبی باشد تا بتواند از عهده ی پرداخت نفقه بربیاید. فردی که نفقه اقارب را می پردازد ، نباید با دادن نفقه زندگی خودش تحت فشار مالی قرار بگیرد. نفقه به کسی تعلق می گیرد که نمی تواند هزینه های زندگی اش را فراهم آورد. نفقه به کسی تعلق می گیرد که نه توانایی برای کار کردن دارد و نه شغلی و حتی در کوچک ترین نیازهای زندگی اش هم مانده است. نفقه اقارب ، تنها به بستگانی تعلق می گیرد که رابطه نسبی در خط عمودی دارند و به خویشاوندان رضایی تعلق نمیگیرد. ضمنا رابطه نسبی در خط عمودی شامل پدر ومادر و فرزند و نوه می شود که پدر و مادر خط عمودی صعودی و فرزند و نوه خط عمودی نزولی هستند. همچنین برای دادن نفقه خط عمودی نزولی نسبت به خط عمودی صعودی الویت دارند. پس نتیجه می گیریم که نفقه عمو، دایی ، خواهر و برادر واجب نمی باشد.
تداخل نفقه اقارب و زوجیت
اگر مردی هم بستگانش و هم همسرش نیازمند نفقه باشند ، مرد موظف است که ابتدا نفقه همسرش را پرداخت کند و اگر به واسطه پرداختن نفقه همسرش دیگر توان پرداخت نفقه به بستگانش را نداشته باشد این وظیفه از او ساقط میشود.
تفاوت نفقه اقارب و زوجیت از نظر کارشناس دادگستری نفقه
اگر فردی بخواهد نفقه بستگانش را بپردازد ، ابتدا به وضعیت مالی خود نگاه می کند که اگر توان پرداختش را داشته باشد نفقه را می دهد. اما در نفقه زوجیت ، مرد موظف است نفقه همسرش را بدهد و میزان دارایی مرد مدنظر نیست.
زن می تواند نفقه های گذشته اش که مرد پرداخت نکرده است را از طریق دادگاه درخواست کند ، اما در نفقه اقارب اینگونه نیست.
در نفقه زوجیت تنها مرد موظف است که به زنش نفقه بپردازد اما درنفقه اقارب این کار دو طرفه می باشد.
نفقه فرزندان
یک کارشناس رسمی نفقه در خصوص توضیح پرونده ای که زن بعد از فوت همسرش برای گرفتن نفقه فرزندانش ازپدر شوهر خود شکایت کرد فرمود که نفقه فرزندان برعهده مرد می باشد و اگر مرد فوت کند و پدرش زنده باشد ، وظیفه او می باشد.
نپرداختن نفقه
یک کارشناس نفقه بیان می کند که اگر مرد با وجود وضعیت مالی خوب و مناسب از دادن نفقه سرباز بزند به حبس تعزیری درجه ۶ محکوم است.
نفقه پدر و مادر
اگر پدرو مادر وضعیت مالی خوبی نداشته باشند و نتوانند نیازهای لازم و ضروری زندگیشان را تامین کنند ، پرداخت نفقه برعهده فرزندانشان می باشد ، اگر یک فرزند داشته باشد فقط بر عهده او واگر چندین فرزند داشته باشد ، بینشان تقسیم خواهد شد.
معرفی مشخصات ، صلاحیتهای
کارشناس رسمی دادگستری رشته نفقه
• تعیین میزان نفقه زوجه و اقارب
• تعیین اجرت المثل و ایام نحله
• تعیین مهرالمثل
بحث نفقه معمولاً پس از موضوع طلاق یا در دورانی که بحث طلاق بین زن و شوهر مطرح هست بوجود می آید حال اینکه موضوع نفقه به دورانی که همسر در کنار شوهر زندگی می کند هم اطلاق می شود. نفقه یعنی هزینه زندگی ، نفقه یعنی آن چیزی که به تناسب زندگی مشترک شوهر در اختیار همسر قرار می دهد. یعنی همه اجابت یا برطرف کردن تمام نیازهای متناسب با زندگی زن در مقایسه با پیش از ازدواج وی و بررسی شرایط و امکاناتی در پیش از ازدواج داشت و تامین این هزینههای زندگی اعم از لباس ، خورد و خوراک یا هزینه منزل یا هزینههای درمانی و بهداشتی و همچنین لوازم خانگی که از آنها استفاده می کرد پرداخت این هزینهها مشمول نفقه است. یعنی دایره پرداخت نفقه که مطابق با قانون شرع مطابق با قانون مدنی برای همسر یا شوهر تعیین کرده است دایره شمولش با موضوعاتی است که تمام مایحتاج زندگی یک زن وجود دارد به آن اشاره کرده است ، بویژه میزان آن وابسته به شرایطی که است که زن در آن زندگی می کند یعنی هیچ موقعه نیامده تعیین کند که ماهیانه یا سالانه یا روزنه هزینه زندگی یک زن چقدر است و نفقه بصورت را عدد و رقم محاسبه کند ولی شرایط را چون تعیین کرده است ، براساس شرایط میتوان به میزان نفقه هر زن در مدت ایامی که با همسر و زوج خود زندگی کرده مشخص بشود. موضوع طلاق همانطور که قانونگذار هیچکدام از ابعاد تشخیص مربوط به طلاق را بر عهده کارشناسان رسمی دادگستری رشته نفقه نگذاشته است و تمامی شرایط طلاق و موضوعات مربوط به آن را قانونگذار در اختیار قضات و تعیین شرایط را در اختیار قضات قرار داده است. ولی تعیین نفقه بدلیل اینکه محاسبات آن و نیاز زندگی زن در پیش از ازدواج به همسر و یا در مدت ازدواج با همسر بر عهده همسر داشته است ، بررسی شرایط می بایست صورت گیرد این امر را بر عهده کارشناسان رسمی دادگستری نفقه قرار داده است. تعیین میزان نفقه زوج و اقارب یکی از صلاحیتهایی است که کارشناسان نفقه براساس موضوعاتی که به آن پرداخته ایم و تخصص تجربهای که در این امر دارند به آن میزان می رسند. شرایط محیطی و عرف خانوادگی و اقارب که آن به اشاره کردیم یعنی شرایط نزدیکان و بررسی وضعیت آنها ، در اینصورت نفقه زن هم متناسب با آنهاست. بند بعدی صلاحیت تعیین اجرتالمثل ایام نحله یا اجرت المثل کارکرد زن که به آن ایام نحله اطلاق می شود. ایام نحله یعنی مثل هزینه یا پول یا هدیه ایی که مرد برای زن درخصوص کارهای که بغیر از مباحث زناشویی را به آن می پردازد. بعنوان مثال عرفی که حاکم بر زندگی زن پیش از ازدواج یا نزدیکان و خویشاوندان او بوده تعیین کننده این موضوع است ، اگر که بخواهیم به جزء بپردازیم، حتی شستشوی ظرهای، نگهداری بچهها، نظافت منزل حتی آموزش درس اولاد را بعنوان موضوعاتی می دانند که خارج از مباحث زناشویی می دانند و باید اجرتالمثل ایام نحله پرداخت بشود که تشخیص این براساس شرایط محیطی زندگی اقارب خویشاوندان و خود زن هست. کارشناس نفقه این موضوع را جزء صلاحیتهایش محاسبه می کند. یکی از موضوعات مهمی که کارشناسان نفقه تعیین می کنند مهرالمثل است ، این موضوع بسیار بحث مهمی است در مورد بانوانی که مهریه آنها تعیین نشده است یا مهریه به نحوی تعیین شده است که امکان پرداخت و دریافت همسر در مراحل قانونی وجود ندارد. لذا قانونگذار یا محاکم می آیند در این موارد به کارشناسان رسمی دادگستری نفقه مراجعه می کنند و آنهاپس از بررسی شرایط زندگی آن زن و خویشاوندان و اقاربشان در محیطی که در آن زندگی می کند و سوابقی زندگی آنها مهرالمثل را تعیین می کنند. مهرالمثل پس به معنای جایگزین مهریه واقعی زندگی است چون تعیین نشده است و یا امکان اخذ و ارائه ای که مهریه ای که تعیین شده است وجود ندارد کارشناسان به عنوان مهرالمثل عددی تعیین می کنند و به دادگاه اعلام می کنند. که این موضوع معمولاً در کشور ما توسط کارشناسان زبدهای که در دادگاههای خانواده فعالیت می کنند در مورد مباحث طلاق یا طلاقهای که از طریق دادگاه اتفاق می افتد یا طلاقهای توافقی شکل می گیرد و وکلای نیز به این حوزه مسلط هستند. بسیاری از وکلای دادگستری به دلیل تسلطشان به این حوزه بعنوان کارشناس رسمی دادگستری رشته نفقه نیز فعالیت می کنند.
دستمزد کارشناسان عضو مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده و کانون کارشناسان رسمی دادگستری بر اساس مصوبه حقالزحمه کارشناسی تحت عنوان تعرفه دستمزد کارشناسان رسمی دادگستری توسط قوه قضاییه تصویب و ابلاغ می گردد.
کارشناسان رسمی دادگستری
